Điều hòa hoạt động gen Sinh 12
Điều hòa hoạt động gen Sinh 12
Bài viết hôm nay Cunghocvui xin giới thiệu với các bạn về bài giảng điều hòa hoạt động của gen lớp 12!
I. Định nghĩa
Điều hòa hoạt động giải trí gen chính là điều hòa lượng mẫu sản phẩm của gen được tạo ra.
Các cấp độ điều hoà hoạt động của gen:
- Ở SV nhân thực: cấp ADN, cấp phiên mã, cấp dịch mã, cấp sau dịch mã
- Ở SV nhân sơ: chủ yếu ở cấp phiên mã
II. Các dạng thường gặp
1. Điều hòa hoạt động gen ở sinh vật nhân sơ
1.1. Mô hình cấu trúc operon Lac
- Khái niệm Operon
- Operon là một cụm gen cấu trúc có chung chính sách điều hòa
- Cấu trúc của 1 operon gồm :
- Nhóm gen cấu trúc ( Z, Y, A ) : Quy định tổng hợp enzim tham gia vào những phản ứng phan giải đường lactôzơ
- Vùng quản lý và vận hành ( O ) : Là vị trí tương tác với chất prôtêin ức chế ngăn cản phiên mã
- Vùng khởi động ( P. ) : Là nơi mà ARN polimeraza bám vào và khởi đầu phiên mã
- Ngoài ra R : Là gen điều hoà ( không nằm trong thành phần của opêron ) điều hoà hoạt động giải trí những gen của opêron
1.2. Sự điều hoà hoạt động của operon lac
- Môi trường không lactôzơ
- Prôtêin ức chế bám vào vùng quản lý và vận hành → gen cấu trúc không hoạt động giải trí phiên mã
- Hình ảnh minh hoạ :
- Môi trường có lactôzơ
- Prôtêin ức chế link với phân tử lactôzơ → đổi khác thông số kỹ thuật khoảng trống → không link được với vùng quản lý và vận hành → nhóm gen cấu trúc hoạt động giải trí phiên mã và dịch mã → pr phân giải đường lactôzơ → hết lactôzơ, prôtêin ức chế link vời vùng quản lý và vận hành, phiên mã bị dừng, điều hòa hoạt động giải trí gen ở sinh vật nhân sơ hầu hết xảy ra ở tiến trình đầu của chu kỳ luân hồi sống.
- Hình ảnh minh hoạ:
2. Điều hòa hoạt động gen ở sinh vật nhân thực
2.1. Các cấp độ điều hòa hoạt động gen:
- Điều hòa trước phiên mã: là điều hòa số lượng gen qui định tính trạng nào đó trong tế bào
- Điều hòa phiên mã: là điều hòa việc tạo ra số lượng mARN (vd: điều hòa hoạt động của cụm gen Z,Y,A trong lactose Operon)
- Điều hòa dịch mã: là điều hòa lượng prôtêin được tạo ra bằng cách điều khiển thời gian tồn tại của mARN, thời gian dịch mã hoặc số lượng ribôxôm tham gia dịch mã
- Điều hòa sau dịch mã: là điều hòa chức năng của prôtêin sau khi đã dịch mã hoặc loại bỏ prôtêin chưa cần thiết (ví dụ: điều hòa hoạt động gen R trong mô hình điều hòa lactose Operon)
2.2. Sự điều hòa hoạt động của operon Lac
Khi thiên nhiên và môi trường không có Lactozo : Protein ức chế do gen điều hòa tổng hợp sẽ link vào vùng quản lý và vận hành làm ngăn cản quy trình phiên mã của gen cấu trúc
Khi thiên nhiên và môi trường có Lactozo : Lactozo đã link với protein ức chế làm biến hóa thông số kỹ thuật khoảng trống nên protein ức chế bất hoạt và không gắn với vùng quản lý và vận hành Enzim ARN polimeraza hoàn toàn có thể link vào vùng khởi động để thực thi quy trình phiên mã. Giải bài tập điều hòa hoạt động giải trí của gen
III. Trắc nghiệm điều hòa hoạt động gen
Câu 1: Đột biến điểm gồm các dạng:
A. mất, thêm một cặp nu B. mất, thêm hoặc thay một cặp nu C. mất, thêm, thay hoặc hòn đảo một cặp nu D. mất, thêm hoặc thay một vài cặp nu
Câu 2: Guanin dạng hiếm(G*) làm biến đổi cặp nu- nào sau đây?
A. A-T → G-X B. T-A → G-X C. G-X → A-T D. G – X → T-A
Câu 3: Nếu xử lí bằng hóa chất 5-BU thì qua bao nhiêu lần nhân đôi sẽ tạo nên gen đột biến đầu tiên ?
A. 3 lần B. 2 lần C. 1 lần
D. 4 lần
Trên đây là toàn bộ kiến thức mà Cunghocvui muốn chia sẻ về điều hòa hoạt động của gen!
