Áp dụng mô hình DEA hai giai đoạn trong phân tích hiệu quả sử dụng các khoản mục chi phí sản xuất: Trường hợp nghề nuôi tôm thẻ chân trắng tại tỉnh Quảng Ngãi

TCCTPHẠM THỊ THANH BÌNH (Trường Đại học Nha Trang)

TÓM TẮT:

Nghiên cứu này áp dụng mô hình DEA hai giai đoạn để phân tích hiệu quả các khoản mục chi phí đầu vào cho các hộ nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh tại tỉnh Quảng Ngãi. Kết quả cho thấy hiệu quả sử dụng các khoản mục chi phí đầu vào quan trọng nhất là: thức ăn (87%), con giống (84%), lao động (82%), năng lượng (76%) và thuốc, kháng sinh và hóa chất (75%). Đây là bằng chứng thực nghiệm cho thấy việc sử dụng thuốc, hóa chất và kháng sinh là đáng báo động trong nghề nuôi tôm thẻ thâm canh. Để nghề nuôi tôm ở Quảng Ngãi phát triển bền vững cần tăng cường khuyến cáo và hướng dẫn kỹ thuật nuôi sử dụng thuốc, hóa chất và kháng sinh đúng cách.

Bạn đang đọc: Áp dụng mô hình DEA hai giai đoạn trong phân tích hiệu quả sử dụng các khoản mục chi phí sản xuất: Trường hợp nghề nuôi tôm thẻ chân trắng tại tỉnh Quảng Ngãi

Từ khóa: DEA, nuôi tôm, nuôi trồng thủy sản bền vững, khoản mục chi phí, hiệu quả.

1. Giới thiệu

Tôm đã và đang là loại sản phẩm góp phần chính vào kim ngạch xuất khẩu thủy hải sản hàng năm của Nước Ta với 3,85 tỉ đô la ( Mỹ ) kim ngạch xuất khẩu tôm năm 2017 ( VASEP, 2018 ). Tỉnh Quảng Ngãi, là một tỉnh ven biển Duyên hải miền Trung, khởi đầu tăng trưởng mạnh nghề nuôi tôm thẻ chân trắng từ năm 2005. Nghề nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh của Tỉnh Quảng Ngãi đã và đang mang lại doanh thu, góp thêm phần xử lý công ăn việc làm và xóa đói giảm nghèo cho người dân địa phương. Dù vậy, việc thiếu quy hoạch, chạy đua theo doanh thu, không tuân thủ những lao lý đã làm môi trường tự nhiên bị ô nhiễm nghiêm trọng và bùng phát dịch bệnh với mức thiệt hại khoảng chừng 20 – 40 % diện tích quy hoạnh thả giống tiến trình 2011 – năm trước ( Lê Kim Long và tập sự, năm nay ). Tại 4 thị trường lớn là EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc thì Nước Ta là 1 trong 3 nước đứng đầu về số vụ bị phủ nhận nhập khẩu mẫu sản phẩm thủy hải sản quá trình 2006 – 2010 do yếu tố về vệ sinh bảo đảm an toàn thực phẩm ( MARD, năm ngoái ). Tính trung bình trong tiến trình này, mỗi năm, Nước Ta thiệt hại hơn 14 triệu USD do hàng xuất khẩu thủy hải sản bị trả lại với nguyên do hầu hết là bị phát hiện dư lượng oxytetracycline ( loại kháng sinh đa phần dùng trong nuôi tôm ) vượt mức số lượng giới hạn được cho phép trong những lô hàng tôm nuôi của Nước Ta nên đã vận dụng chính sách kiểm tra 100 % những lô hàng ( MARD, năm ngoái ) .
Khi dân số quốc tế ngày càng ngày càng tăng, những nguồn tài nguyên vạn vật thiên nhiên hữu hạn và cạnh tranh đối đầu toàn thế giới, việc nâng cao hiệu suất cao sử dụng chi phí sản xuất nguồn vào đóng vai trò cốt yếu để ngày càng tăng năng lượng cạnh tranh đối đầu và hướng đến tăng trưởng vững chắc. Nghiên cứu này sử dụng quy mô DEA 2 quy trình tiến độ để đo lường và thống kê và nghiên cứu và phân tích hiệu suất cao sử dụng những khoản mục ngân sách nguồn vào cho nghề nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh tại Tỉnh Quảng Ngãi. Mục tiêu chính của bài viết là đo lường và thống kê và nghiên cứu và phân tích hiệu suất cao sử dụng những nguồn vào của nghề nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh tại Tỉnh Quảng Ngãi, với bộ tài liệu tích lũy cho năm sản xuất năm trước, nhằm mục đích yêu cầu 1 số ít khuyến nghị cho chính quyền sở tại và những hộ nuôi để từng bước tăng trưởng nghề nuôi bền vững và kiên cố .

2. Cơ sở lý thuyết

Nếu hoạt động giải trí sản xuất chỉ có một nguồn vào để tạo ra một đầu ra thì việc thống kê giám sát hiệu suất cao sử dụng yếu tố nguồn vào chỉ đơn thuần là đầu ra chia cho nguồn vào ; và chỉ số này càng lớn, hoạt động giải trí càng sử dụng hiệu suất cao nguồn vào. Dù vậy, hoạt động giải trí sản xuất thường có nhiều đầu ra và nhiều nguồn vào. Thông thường, những chỉ số truyền thống lịch sử như sản lượng / ha, sản lượng / lao động, sản lượng / gia tài …, hoàn toàn có thể được sử dụng để thống kê giám sát hiệu suất cao sử dụng những yếu tố nguồn vào trong sản xuất. Tuy nhiên, đây là những chỉ số từng phần, chỉ xem xét một góc nhìn của sản xuất nên dễ dẫn đến những Kết luận trái chiều nhau, không đúng chuẩn và hoàn toàn có thể dẫn đến sai lầm đáng tiếc. Farrell ( 1957 ) đã tăng trưởng một thước đo hiệu suất cao kỹ thuật theo khuynh hướng nguồn vào, tức những nguồn vào hoàn toàn có thể cắt giảm cùng một tỉ lệ tối đa, dựa trên triết lý kinh tế vi mô về hoạt động giải trí sản xuất như sau. Để đơn thuần, tất cả chúng ta sẽ diễn đạt tập công nghệ sản xuất với trường hợp một đầu ra ( y ) và hai nguồn vào ( x1, x2 ) như Hình 1 .

Hình 1: Hiệu quả sử dụng các đầu vào trong sản xuất

Nguồn : Điều chỉnh từ Zhu ( 2003 )
Với đầu ra y = y0 không đổi và công nghệ tiên tiến sản xuất cho trước thì tập nguồn vào ( hay còn gọi là vùng sản xuất khả thi ) chính là phần bên phải của đường biên giới hạn năng lực sản xuất ( SEFGS ’ ). Vùng này có 2 đặc thù là : ( i ) tập lồi ( convex ) ; và ( ii ) với đầu ra không đổi ( y = y0 ), ngày càng tăng nguồn vào thì việc sản xuất luôn khả thi với công nghệ tiên tiến cho trước ( xem Lê Kim Long, 2017 b, c ). Theo khái niệm về hiệu suất cao của Farrell ( 1957 ), những đơn vị chức năng sản xuất E, F, G nằm trên đường biên giới hạn chế năng lực sản xuất nên đạt hiệu suất cao kỹ thuật là 100 % ( xem Hình 1 ) ; B thuộc vùng khả thi của sản xuất nhưng không nằm trên đường biên giới hạn nên đang ở trạng thái phi hiệu suất cao ; B ’ nằm trên đường biên giới hạn năng lực sản xuất và OBB ’ thẳng hàng .
Tuy vậy, khái niệm hiệu suất cao của Pareto-Koopmans cho rằng, hiệu suất cao sử dụng một yếu nguồn vào của một đơn vị chức năng sản xuất sẽ đạt 100 % nếu bất kể một sự cắt giảm nào về yếu tố nguồn vào này sẽ dẫn đến phải ngày càng tăng tối thiểu một yếu tố nguồn vào khác để sản xuất được đầu ra không đổi ( xem Zhu, 2003 ). Rõ ràng với trường hợp đơn vị chức năng sản xuất DMUB thì B ’ chính là trạng thái hướng đến đồng thời đạt hiệu suất cao Farrell và hiệu suất cao Pareto-Koopmans, tức hiệu suất cao sử dụng nguồn vào chính là hiệu suất cao kỹ thuật TEB = OB ’ / OB = x1B ’ / x1B = x2B ’ / x2B. Với trường hợp của DMUA, A ’ là trạng thái hướng đến để đạt hiệu suất cao Farrell, còn E mới chính là trạng thái hướng đến đạt hiệu suất cao Pareto-Koopmans. Đối với DMUA, theo khái niệm hiệu suất cao Pareto-Koopmans, hiệu suất cao sử dụng nguồn vào thứ nhất là x1A ’ / x1A và hiệu suất cao sử dụng nguồn vào thứ hai là x2E / x2A trên Hình 1 .

3. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu này vận dụng quy mô DEA 2 tiến trình đơn cử như sau ( xem Zhu, 2003 ). Giả sử rằng có k hộ nuôi tôm thẻ chân trắng và sử dụng m yếu tố nguồn vào và sản xuất ra r đầu ra. Đối với hộ nuôi thứ o, DMUo, ( o = 1, 2, …, k ), quy mô toán DEA quá trình thứ nhất để ước đạt hiệu suất cao kỹ thuật Farrell là :

Với những ràng buộc :

Bộ tài liệu tìm hiểu hoạt động giải trí sản xuất của hộ nuôi tôm năm năm trước trong điều tra và nghiên cứu của Lê Kim Long và tập sự ( năm nay ) tại những tỉnh Duyên hải Nam Trung Bộ được sử dụng cho nghiên cứu và điều tra này. Tổng số hộ nuôi thâm canh tôm thẻ chân trắng được khảo sát ở Tỉnh Quảng Ngãi là 63 hộ tại những huyện nuôi trọng điểm. Phần mềm DEA Excel Solver được sử dụng cho nghiên cứu và phân tích ( Zhu, 2003 ) .

4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Mẫu nghiên cứu và điều tra với 63 hộ nuôi được diễn đạt trong Bảng 1. Các hộ nuôi thâm canh tôm thẻ chân trắng ở Tỉnh Quảng Ngãi có đặc thù chính là : ( i ) diện tích quy hoạnh trung bình là 0,74 ha ( giá trị nhỏ nhất 0,2 ha và lớn nhất là 3 ha ) ; ( ii ) hiệu suất trung bình năm là 22,86 tấn / ha ( giá trị nhỏ nhất 8 và lớn nhất là 45 tấn ) .

Bảng 1. Thống kê mô tả các đặc điểm của mẫu

Kế tiếp những nghiên cứu và điều tra trước về hiệu suất cao nghề nuôi tôm và điều kiện kèm theo thực tiễn, nghiên cứu và điều tra này sử dụng 5 biến nguồn vào biến hóa hầu hết ( chiếm hầu hết ngân sách biến hóa ) của nghề nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh tại Tỉnh Quảng Ngãi là : giống, thức ăn, lao động, hóa chất và nguồn năng lượng cho mỗi ha nuôi tôm trong năm sản xuất năm trước ; và 01 biến đầu ra là lệch giá từ sản lượng tôm thu hoạch trên một ha trong năm sản xuất năm trước cho quy mô DEA 2 quy trình tiến độ như Bảng 2 .

Bảng 2. Thống kê mô tả các biến dùng trong mô hình phân tích

Nguồn : Tính toán từ bộ tài liệu tìm hiểu của Lê Kim Long và tập sự ( năm nay )
Bảng 2 trình diễn thống kê diễn đạt lệch giá và những khoản mục ngân sách chính của nghề nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh ở Tỉnh Quảng Ngãi như sau : những hộ nuôi tôm thẻ chân trắng ở Tỉnh Quảng Ngãi có lệch giá trung bình cho mỗi ha trong năm năm trước là 2.381.362 ngàn đồng, lớn nhất là 5.700.000 và nhỏ nhất là 430.000 ngàn đồng. Trong những khoản mục chi phí sản xuất, thức ăn chiếm tỉ trọng lớn nhất với trung bình là 843.842 ngàn đồng / ha, lớn nhất đạt 2.240.000 và nhỏ nhất là 140.000 ngàn đồng. Ngân sách chi tiêu thuốc, hóa chất và kháng sinh đóng vai trò quan trọng với mức trung bình 216.241 ngàn đồng / ha, lớn nhất là 750.000 và nhỏ nhất là 6.000 ngàn đồng / ha .

Bảng 3. Kết quả tính toán các chỉ số hiệu quả

Nguồn : Tính toán từ số liệu tìm hiểu của Lê Kim Long và tập sự ( năm nay )
Kết quả thống kê giám sát cụ thể hiệu suất cao sử dụng những khoản mục chi phí sản xuất ( Bảng 3 ) cho thấy, ngân sách thức ăn được sử dụng hiệu suất cao nhất ( 87 % ), sau đó là con giống ( 84 % ), lao động ( 82 % ), nguồn năng lượng ( 76 % ) và ở đầu cuối là hóa chất ( 75 % ). Kết quả này cho thấy một số ít điểm cần quan tâm. Thứ nhất, hiệu suất cao sử dụng khoản mục ngân sách hóa chất chỉ đạt 75 %, thấp nhất trong tổng thể những nguồn vào đổi khác của sản xuất. Việc mạnh tay sử dụng thuốc, hóa chất và kháng sinh hoàn toàn có thể giúp hộ nuôi đạt được tác dụng trong thời gian ngắn nhưng sẽ rất nguy hại trong dài hạn, như : ( i ) dư lượng kháng sinh trong tôm thương phẩm ; ( ii ) sự lan tỏa hóa chất, thuốc, kháng sinh ra môi trường tự nhiên gây nên thực trạng ô nhiễm, lờn kháng sinh và rất nhiều hệ lụy khác …. Hiện nay, nghề nuôi tôm thẻ thâm canh ở Tỉnh Quảng Ngãi sử dụng bạt để lót ao nên hàng loạt lượng chất thải từ nuôi tôm sẽ được xả thẳng ra biển. Vì biển là của chung và không ai trấn áp được nên những pháp luật giải quyết và xử lý chất thải trước khi xả ra biển thường không có hiệu lực thực thi hiện hành và những hộ nuôi thường không triển khai ( Lê Kim Long, 2017 a ). Ô nhiễm tích góp qua những năm không chỉ gây nên những ngoại tác nghiêm trọng mà còn trực tiếp ảnh hưởng tác động rất lớn đề nghề nuôi tôm. Kết quả này là hồi chuông cảnh báo nhắc nhở so với sự tăng trưởng vững chắc của nghề nuôi tôm Tỉnh Quảng Ngãi khi những thị trường xuất khẩu chính của tất cả chúng ta là EU, Mỹ và Nhật Bản đều rất khó chiều chuộng về vệ sinh và bảo đảm an toàn thực phẩm. Thứ hai, giá điện sản xuất hiện vẫn chưa thực sự quản lý và vận hành theo thị trường nên không kinh ngạc khi hiệu suất cao sử dụng chỉ đạt 76 %. Cuối cùng, do ngân sách thức ăn rất quan trọng trong nghề nuôi tôm ( chiếm trên 50 % chi phí sản xuất, xem Bảng 2 ) nên những hộ đã rất chú trọng quản trị thức ăn trong quy trình nuôi tôm, do vậy, hiệu suất cao ngân sách đạt cao nhất, tới 87 % .

4. Kết luận và hàm ý chính sách

Nghiên cứu đã vận dụng giải pháp DEA 2 tiến trình để ước đạt những chỉ số hiệu suất cao sử dụng những khoản mục chi phí sản xuất cho những hộ nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh tại tỉnh Tỉnh Quảng Ngãi trong năm sản xuất năm trước. Kết quả điều tra và nghiên cứu cho thấy, mức độ tiêu tốn lãng phí ngân sách hóa chất ( 25 % ) và nguồn năng lượng điện ( 24 % ) là đáng chăm sóc so với sự tăng trưởng bền vững và kiên cố trong dài hạn .
Để hướng đến nghề nuôi tôm tăng trưởng bền vững và kiên cố ở Tỉnh Quảng Ngãi, những hoạt động giải trí tuyên truyền, phổ cập kỹ thuật và tiến hành VietGap cho nghề nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh cần rất là chú trọng yếu tố sử dụng hài hòa và hợp lý, đúng cách và tiết kiệm ngân sách và chi phí thuốc, kháng sinh và hóa chất và nguồn năng lượng điện. Bên cạnh đó, những giải pháp thiết kế xây dựng mạng lưới hệ thống xả và giải quyết và xử lý thải tập trung chuyên sâu để xử lý yếu tố ô nhiễm tích góp, nguồn và mầm gây bệnh là rất thiết yếu. Công tác quản trị nhà nước về thị trường thuốc, kháng sinh và hóa chất cho nuôi tôm cũng cần được chú trọng đúng mức .

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. Farrell, M. J. (1957), “The measurement of productive efficiency”, Journal of the Royal Statistical Society, 120(3), 253-290.
2. Lê Kim Long (2017a), “Phân tích hiệu quả sản xuất của các hộ nuôi thâm canh tôm thẻ chân trắng tại tỉnh Quảng Ngãi”, Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (Khoa học và phát triển), 15(5), 681-688.
3. Lê Kim Long (2017b), “Phân tích hiệu quả kỹ thuật của nghề nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh tại tỉnh Quảng Ngãi”, Tạp chí Kinh tế và Phát triển, 237(II), 50-58.
4. Lê Kim Long (2017c), “Hiệu quả chi phí, kỹ thuật và phân bổ trong nuôi trồng thủy sản: Trường hợp nghề nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh tại tỉnh Quảng Ngãi”, Tạp chí Kinh tế và Phát triển, 238(II), 88-96.
5. Lê Kim Long, Lê Văn Tháp, Phạm Thị Thanh Thủy và Nguyễn Xuân Thủy (2016), “Phát triển bền vững nghề nuôi tôm thẻ chân trắng tại các tỉnh Duyên hải Nam Trung Bộ”, Đề tài cấp Bộ Giáo dục và Đào tạo, mã số: B2014-13-12.
6. MARD (2015), Tăng cường kiểm soát dư lượng kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản, truy cập ngày 22 tháng 08 năm 2018 từ https://www.mard.gov.vn/Pages/tang-cuong-kiem-soat-du-luong-khang-sinh-trong-nuoi-trong-thuy-san-28436.aspx.
7. Nguyen, K. T., & Fisher, T. C. (2014), “Efficiency analysis and the effect of pollution on shrimp farming in the Mekong river delta”, Aquaculture Economics & Management, 18(4), 325-343.
8. VASEP (2018), Thống kê xuất khẩu thủy sản Việt Nam, truy cập ngày 08 tháng 10 năm 2018 từ http://vasep.com.vn/123/Thong-ke-thuy-san/XNK-thuy-san-Viet-Nam.htm.
9. Zhu, J. (2003), Quantitative models for performance evaluation and benchmarking: Data envelopment analysis with spreadsheets and DEA Excel Solver, Springer Science+Business Media, LLC, NewYork, USA.

ADOPTING A TWO-PHASE DEA MODEL TO ANALYZE THE EFFICIENCY INDICIES OF INPUT COST ITEMS: THE CASE OF WHITE-LEG SHRIMP FARMING IN QUANG NGAI PROVINCE

PHAM THI THANH BINH

Nha Trang University

Xem thêm: Bộ đồ dụng cụ cầm tay sửa chữa đa năng cần thiết trong gia đình

ABSTRACT:

This study adopts a two-phase DEA Mã Sản Phẩm to analyze the efficiency indicies of input cost items for intensive White-leg shrimp farming in Quang Ngai province. The result shows that the efficiency indicies of the most important input cost items are food ( 87 % ), seed ( 84 % ), labor ( 82 % ), energy ( 76 % ), and drugs, antibiotics and chemicals ( 75 % ). This is empirical evidence that the use of drugs, chemicals and antibiotics is alarming in intensive shrimp farming. In order to sustainably develop shrimp farming in Quang Ngai, it is necessary to strengthen the recommendation and guidance on proper use of medicines, chemicals and antibiotics .

Keywords: DEA, shrimp farming, sustainable aquaculture, cost item, efficiency.

Source: https://englishteacher.edu.vn
Category: Hỗ Trợ