Sự việc vô cùng nóng, gây rối loạn, rầm rĩ trên những trang mạng xã hội những ngày qua khi 1 số ít ngôi sao 5 cánh hạng A, người của công chúng, nổi tiếng về độ giàu sang lại được nhận tiền hỗ trợ ảnh hưởng tác động do Covid-19 .Đây là gói hỗ trợ của Nhà nước được duyệt qua nhiều cấp từ Trung ương đến địa phương, riêng tại TP. Hà Nội, list bắt đầu có 99 nghệ sĩ thuộc 6 đơn vị chức năng nghệ thuật và thẩm mỹ thường trực Sở Văn hoá – Thể thao Thành Phố Hà Nội, gồm : Nhà hát Ca múa nhạc Thăng Long, Nhà hát Kịch TP. Hà Nội, Nhà hát Chèo Thành Phố Hà Nội, Nhà hát Cải lương Thành Phố Hà Nội, Nhà hát Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ TP. Hà Nội và Nhà hát Múa rối Thăng Long. Trong số đó, một số ít nghệ sĩ đã vô cùng quá bất ngờ, giật mình khi thấy mình có tên trong list thuộc diện được nhận hỗ trợ và họ đã không nhận số tiền ấy với nguyên do : ” Còn có quá nhiều thực trạng khó khăn vất vả hơn mình, nên nhường lại cho anh chị em khác trong nhà hát ” .
Nhiều ý kiến trái chiều
Phải nói ngay rằng, việc các đơn vị nghệ thuật được nhận tiền hỗ trợ từ kinh phí của Nhà nước không phải là việc được bàn một sớm một chiều mà sự việc này đã được Bộ Văn hoá -Thể thao và Du lịch lên khuôn từ những ngày đầu tháng 6 năm 2021. Sau nhiều họp bàn, ngày 18 tháng 6 năm 2021, Thứ trưởng Bộ Văn hoá – Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông ký văn bản gửi tới Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đề xuất Bộ này kiến nghị lên Thủ tướng Chính phủ bổ sung hai đối tượng là nghệ sĩ và hướng dẫn viên du lịch vào danh sách cần được hỗ trợ do khó khăn bởi dịch Covid-19.
Theo đó, ngày 21 tháng 7, UBND thành phố TP.HN đã phát hành chủ trương bổ trợ kinh phí đầu tư năm 2021 cho Sở Văn hoá và Thể thao để thực thi hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn vất vả do đại dịch Covid-19, cũng như hỗ trợ so với những viên chức hoạt động giải trí nghệ thuật và thẩm mỹ. Theo lao lý của đợt hỗ trợ vừa mới qua, Bộ Văn hoá – Thể thao và Du lịch nhu yếu những Nhà hát trình list những nghệ sỹ được hỗ trợ : Quy định đối tượng người tiêu dùng nhận được gói hỗ trợ là những đạo diễn, diễn viên, hoạ sĩ giữ chức vụ nghề nghiệp hạng IV ( nghệ sĩ có bằng cấp Cao đẳng, Trung cấp ) được vận dụng thông số lương của viên chức loại B ( từ thông số lương 1,86 đến 4,06 trong những đơn vị chức năng sự nghiệp công lập hoạt động giải trí thẩm mỹ và nghệ thuật trình diễn thuộc 6 nhà hát thường trực Sở. Mỗi người được nhận số tiền 3,7 triệu đồng .
Hồng Đăng, Ngọc Quỳnh và Thanh Hương là ba trong số những nghệ sĩ được nhận gói cứu trợ do ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19, nhưng họ đã trả lại.
Tuy nhiên, ngay sau khi khởi đầu tiến hành nguồn tiền đưa về những Nhà hát để phân loại đến tay nghệ sĩ đã bị những luồng quan điểm trái chiều, gây tâm ý bức xúc và bi hài trong giới nghệ sĩ và công chúng. Vì trong list 99 nghệ sĩ được thụ hưởng gói hỗ trợ có không ít tên tuổi diễn viên là những ngôi sao 5 cánh thẩm mỹ và nghệ thuật như : Hồng Đăng, Thanh Hương, Ngọc Quỳnh, Thuý Hà, Thiện Tùng, Mạnh Cường, Phùng Tiến Minh, Đông Hùng. Một số người trong số họ chiếm hữu cả những căn biệt thự nghỉ dưỡng, nhà vườn, xế hộp. Ngay sau khi biết có tên trong list, nhiều nghệ sĩ đã không nhận và vô cùng kinh ngạc vì không hiểu tại sao tên của mình lại nằm trong thành phần cần phải cứu trợ. Nhiều người trong số họ đã nhường lại phần tiền ấy cho những nghệ sĩ có thực trạng khó khăn vất vả hơn .
Nhiều nghệ sĩ chỉ tốt nghiệp bằng Trung cấp, Cao đẳng thậm chí còn chẳng qua trường học gì nhưng vẫn hoàn toàn có thể trở thành ngôi sao 5 cánh trên khung trời thẩm mỹ và nghệ thuật nhờ vào năng lực thiên bẩm và tự học hỏi. Khi đã nổi tiếng, họ hoàn toàn có thể có catse khủng với hàng trăm triệu khi đi trình diễn những sự kiện, đóng quảng cáo, xuất hiện tại một buổi khai trương mở bán của một cơ sở tư nhân, sẽ có catse hàng chục triệu, vậy thì liệu họ có thật sự cần nhận tiền hỗ trợ người bị Covid-19 làm tác động ảnh hưởng ?
Từ thực tiễn cho thấy, dịch bệnh lê dài khiến cho không ít những nghệ sỹ có bằng Đại học, Thạc sỹ thậm chí còn là Tiến sỹ cũng vật vã mưu sinh, phải chạy ăn đong từng bữa, họ phải làm thêm nhiều nghề phụ để kiếm thêm thu nhập. Một đại diện thay mặt trong nhà hát đã phải thốt lên về quy định nhận tiền cứu trợ này : ” Khổ nhất mấy bạn ít sô mà lại không phải ngôi sao 5 cánh, nhưng vì có bằng Đại học nên không thuộc đối tượng người tiêu dùng. Gói này của Bộ yêu cầu cho nhà nước chưa phản ánh đúng nhu yếu thực tiễn của đời sống. Rất mong Nhà nước có sự kiểm soát và điều chỉnh để chủ trương hỗ trợ thực sự đến được với người cần nó ” .
Cần bổ sung chính sách cứu trợ – NSND Trịnh Thuý Mùi (Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam)
– Là người đại diện thay mặt cho giới nghệ sĩ sân khấu, chị thấy sự vụ ồn ào mấy ngày qua về gói cứu trợ của Nhà nước cho 6 đơn vị chức năng thẩm mỹ và nghệ thuật thường trực TP TP.HN như thế nào ?
+ Bộ Văn hoá – Thể thao và Du lịch vừa trải qua list những nghệ sỹ khó khăn vất vả cần được hỗ trợ bởi dịch bệnh Covid-19. Đây là hành vi rất thiết thực, chủ trương ấy rất đúng vì qua một thời hạn dài dịch Covid-19 làm ngừng hoạt động những hoạt động giải trí VHNT thì nhiều nghệ sĩ lâm vào cảnh vô cùng khó khăn vất vả, nhất là những nghệ sĩ thuộc bộ môn sân khấu truyền thống cuội nguồn và dân gian .
Mức lương nghệ sĩ 2 – 3 triệu thì sống làm thế nào ? ! Trong hàng ngàn trường hợp thì có vài trường hợp chưa đúng chuẩn, tỉ lệ ấy rất ít rơi vào một số ít những ngôi sao 5 cánh, thì nghị định ấy đâu có phải là sai. Suy cho cùng bảng lương trong nhà hát của những nghệ sĩ ngôi sao 5 cánh ấy cũng rất thấp. Hỗ trợ là cần cho người cần, chứ không cần người ta không khi nào nhận cả. Nghệ sĩ họ thường có tự trọng cao .
Sở hay Bộ thì cũng lấy từ list ở dưới Nhà hát đưa lên. Khi Nhà hát đưa list lên thấy những nghệ sĩ không ở trong cái diện ấy thì mình tự bỏ ra. Hoặc trong nhà hát có trường hợp khó khăn vất vả thì mình cũng nên đưa vào. Tất cả mọi nghị định thì cũng có văn bản dưới nghị định là thông tư hướng dẫn chứ ? Chứ không phả nghị định ra 1.000 trường hợp trúng cả 1.000 trường hợp được .
– Chị có yêu cầu gì với nhà nước về gói cứu trợ cho những đơn vị chức năng thẩm mỹ và nghệ thuật trình diễn bị ảnh hưởng tác động nặng nề bởi Covid-19 ?
+ Hiện nay đã có được chính sách tương đối đúng mực nhưng vẫn còn rất nhiều trường hợp không được hỗ trợ mà đáng lý rất cần được hộ trợ, nên cũng cần phải bổ trợ thêm. Ví dụ gói cứu trợ cho lao động hợp đồng trong Nhà hát công lập và những nghệ sĩ ngoài công lập ( những đơn vị chức năng thẩm mỹ và nghệ thuật sân khấu xã hội hoá ) có thu nhập thấp. Thậm chí là những người ship hàng cả đời trong đơn vị chức năng thẩm mỹ và nghệ thuật, làm những việc làm hậu đài, âm thanh, ánh sáng, phục trang, đạo cụ, mỹ thuật. Đấy mới chính là những người đói nhất, túng thiếu nhất .
Dịch giã lê dài liên miên thế này đương nhiên những đơn vị chức năng nghệ thuật và thẩm mỹ công lập vẫn có lương, còn những đơn vị chức năng xã hội hoá ảnh hưởng tác động do dịch không trình diễn được thì không có lương, trọn vẹn không có nguồn thu nhập gì, nên họ cũng là đối tượng người dùng rất cần được chăm sóc, cứu trợ .
Ngoài ra, cần bổ trợ cứu trợ cho lao động hợp đồng trong những đơn vị chức năng nghệ thuật và thẩm mỹ công lập vì ở thời gian dịch Covid-19 bùng phát, có những nghệ sĩ lại bị cắt hợp đồng. Bởi vì nhà hát không kiếm được nguồn thu thì cũng không hề nuôi được nhân viên cấp dưới hoặc nuôi ở mức rất thấp, không đủ tiền thuê nhà chứ đừng nói đến tiền hoạt động và sinh hoạt. Đấy là những trường hợp nằm vào thành phần yếu thế mà chủ trương không chăm sóc được hết thì đấy cũng là không thoả đáng .
– Một miếng khi đói bằng một gói khi no, những người làm trong lĩnh vực nghệ thuật cần lắm sự quan tâm kịp thời của các đơn vị chủ quản, và cơ chế chính sách của Nhà nước hợp lý đến tận tay người cần được cứu trợ…
+ Tháng 8 vừa mới qua, tôi cùng Hội Nghệ sỹ sân khấu TP Hồ Chí Minh, nơi đang là điểm trung tâm của tâm dịch, gửi đến 180 người làm công tác làm việc hậu đài cho những đơn vị chức năng nghệ thuật và thẩm mỹ sân khấu của TP Hồ Chí Minh mỗi suất 1 triệu đồng. Hội cũng không có tiền, không có chính sách chủ trương nào cả nhưng mọi người đang trong vùng tâm dịch cực kỳ khó khăn vất vả. Vừa rồi TP Bắc Ninh, Bắc Giang, tiếp đến TP Hồ Chí Minh, Đồng Tháp, Long An, Đồng Nai, Tỉnh Bình Dương nơi nghệ sĩ trong tâm dịch mới khổ không nhúc nhắc được do ảnh hưởng tác động của dịch bệnh quá lớn, quá lâu. Các nghệ sĩ như lao động công nhật ấy, ráo mồ hôi là hết tiền. Không màn biểu diễn là không có tu dưỡng, không có tiền để sinh sống. Người nghệ sĩ chỉ trông vào tiền tu dưỡng đêm diễn, còn tiền lương của Nhà nước thì thú thật là chưa thể phân phối được nhu yếu đời sống. Nhưng Hội cũng chỉ hỗ trợ được một vài điểm trọng tâm chứ không đủ để đi khắp những đơn vị chức năng thẩm mỹ và nghệ thuật khó khăn vất vả trong cả nước .
– Xin cảm ơn chị .
Phải làm từ dưới cơ sở lên – Nhà lý luận phê bình Ngô Thảo (Nguyên Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam)
Quy định từ Bộ Văn hoá – Thể thao và Du lịch xuống Sở Văn hoá TP.HN, rồi từ Sở đưa văn bản xuống nhà hát. Nhà hát cứ theo văn bản lao lý mức lương thấp thuộc ba thành phần đạo diễn, diễn viên, hoạ sĩ mà đưa list vào. Chúng ta phát hành chủ trương lương thấp là được hỗ trợ nhưng trong thời đại kinh tế thị trường như lúc bấy giờ, lương thấp không có nghĩa là thu nhập thấp. Người nghệ sĩ lương thấp nhưng là một soliste trong nhà hát, là diễn viên hạng A hoàn toàn có thể được mời đóng quảng cáo có catse hàng trăm triệu, đi dự sự kiện sự kiện hàng ngàn đô. Thời đại 4.0 một số ít ngôi sao 5 cánh ( thuộc thành phần lương thấp ) vẫn hoàn toàn có thể livestream bán hàng trên những trang mạng xã hội để có thu nhập khủng .
Sự việc vừa mới qua cho thấy quan liêu về sách vở, về việc chọn đối tượng người dùng. Danh sách trong nhà hát có những trường hợp cần phải hỗ trợ từ người lao động thuộc diện khó khăn vất vả, thành phần lao động hợp đồng, người lao động không có lương. Đáng lý là phải làm từ dưới lên chứ đằng này lại làm từ trên xuống. Đạo diễn và hoạ sĩ cũng không phải là người khó khăn vất vả nhất trong nhà hát mà là những người làm công tác làm việc hậu trường ( âm thanh, ánh sáng, phục trang, đạo cụ ) vậy mà họ lại không có tên trong list được cứu trợ .
Từ gói hỗ trợ là mang đặc thù nhân đạo thì phải địa thế căn cứ vào trong thực tiễn chứ không nên mang lao lý ra vận dụng, vì nếu mang pháp luật ra vận dụng máy móc thì mất hết ý nghĩa của việc hỗ trợ nhân đạo. Qua đợt cứu trợ vừa qua thì ta thấy rõ việc tất cả chúng ta đang làm còn mang tính hình thức, chỉ ở cái vỏ mà chưa đi vào cái lõi .
Của cho không bằng cách cho – PGS, TS Nguyễn Thị Minh Thái
– Là một nhà báo, một giảng viên ĐH, kiêm nhà lý luận phê bình sân khấu, chặng đường dài gắn bó với sân khấu từ thưở tuổi trẻ cho đến nay, hẳn cô chăm sóc đến sự ồn ào của gói cứu trợ của Nhà nước cho những nghệ sĩ sân khấu TP. Hà Nội bị tác động ảnh hưởng bởi Covid-19 trong mấy ngày qua ?
+ Tôi có biết chuyện này trên những phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo. Trước hết, cần phải nói rằng, dịch bệnh này gây ra rất nhiều những hệ luỵ khốn khổ cho bất kể những tầng lớp nào trong xã hội, nó không chừa ai từ người giàu cho đến người nghèo. Vấn đề đặt ra là phải giúp sức toàn bộ những người bị ảnh hưởng tác động bởi dịch Covid-19. Đấy là một chủ trương đường lối vô cùng đúng, cả quốc tế người ta thực thi chứ không chỉ một mình Nước Ta .
Nhưng yếu tố là giữa những người khác nhau về vị trí xã hội, nguồn gia tài, và thu nhập cá thể khác nhau, vậy thì tiêu chuẩn phải rất đơn cử và sát thực so với tình hình. Ở việc vừa qua thì tiêu chuẩn không hề rõ ràng và người triển khai tiêu chuẩn này cực kỳ máy móc và không hề chú ý đến tình hình trong thực tiễn. Bởi vì một số ít nghệ sĩ được nhận tiền cứu trợ đã trả lại không nhận. Người ta thấy có những người khác khổ hơn mình rất nhiều. Tiêu chí của cứu trợ là nhằm mục đích cứu trợ những người thiếu đói. Họ nhìn quanh, biết bao đồng nghiệp của mình ở ngoài kia đang chạy ăn từng bữa toát mồ hôi, còn chưa nhận được tiền cứu trợ thì tại sao tôi lại được ? ! Người tử tế thì khi nào người ta cũng khước từ, và tôi nghĩ những nghệ sĩ tử tế đã khước từ rồi .
– Theo cô, do đâu lại để xảy ra thực trạng này ?
+ Trong 99 người được thụ hưởng ấy, không phải ai cũng vui vẻ cầm cái số tiền gần 4 triệu đồng ấy đâu. Ở đây đã có những người trả lại, tại sao lại để xảy ra chuyện như vậy, chính bới người trao số tiền ấy không xác nhận, quan liêu bao cấp, cào bằng. Và những người nhận là những người tử tế và có lòng tự trọng, người ta thấy cần phải nhường suất đấy cho những nghệ sĩ khác khó khăn vất vả hơn .
Nhà nước giao cho anh tiền đi cứu trợ cho nghệ sĩ đói kém, khổ ải, chịu đựng Covid-19 một cách vô cùng nhọc nhằn, thì mình phải xét từng thực trạng đơn cử chứ. Tiêu chí duy nhất là đưa phần quà của Nhà nước đến tận nơi người đáng cứu trợ. Vậy thì người nghệ sĩ được cứu trợ có những tiêu chuẩn nào ? Đó là người không thể nào đi ra chợ mua đồ ăn được vì không có tiền, không có lương cơ bản để hoàn toàn có thể qua được đợt dịch này, thì anh phải tìm hiểu chứ, giời ạ ? ! Anh trao những phần quà đấy không điều tra và nghiên cứu, nhắm mắt cứ thế mà làm bừa. Đây là tệ quan liêu bao cấp không hề đồng ý được, không nâng cao .
Phải đối thoại chứ. Trời ơi, bây giờ nhà hát có việc gì làm đâu, không dựng vở, không đi chỗ này chỗ khác để biểu diễn, chỉ có việc nhận cứu tế của Nhà nước bởi vì Covid-19 đã gây ảnh hưởng rất khủng khiếp đến đời sống kinh tế của những người đang làm việc, đang có lương, đang sống bình thường và bây giờ bị dịch bệnh đe doạ không có gì ăn hoặc cái ăn kém đến cái mức lâm vào tình trạng túng thiếu.
Đây anh đưa chả biết ai vào với ai cả, thậm chí còn anh đưa list 99 người, người được đưa tên vào, người ta cũng chả biết. Để người ta phải giật mình tự hỏi : ” Ơ làm thế nào mà mình lại vào đây nhỉ ? “. 99 người thì đến gần phân nửa là không đúng chuẩn. Mà tại sao lại là 99 ? ! Tôi nghĩ người nghệ sĩ thiếu đói ở khoanh vùng phạm vi 6 nhà hát đấy nhiều hơn số lượng 99 nhiều. Người nghệ sĩ ra sân khấu màn biểu diễn thì phải người lo chiếu đèn, phục trang, hoá trang, nhắc vở, âm thanh, ánh sáng, toàn bộ những người làm những việc làm hậu đài đấy có thu nhập cực kỳ thấp và người ta thiếu đói thật sự thì lại không có tên, không được nhận .
– Nhân vô thập toàn, sai thì sửa, và sửa ngay khi chưa quá muộn, cô có cho như vậy là thiết yếu ?
+ Qua cái chuyện này lộ ra một điểm yếu kém kinh điển là chả hiểu biết gì về việc đưa gói hỗ trợ vốn, cứu trợ đến cho những người thiết yếu nên trật lấc. Người ta có quyền suy luận : Ngay Thủ đô, TT TP. Hà Nội mà còn xảy ra như thế thì không hiểu những tỉnh vùng sâu, vùng xa, ở nơi heo hút, tít tận ở trên Tây Bắc, Kiên Giang, xa lắc mù khơi thì như thế nào ? ? ? Giữa Thủ đô Thành Phố Hà Nội mà xảy ra một chuyện như thế thì tôi mới biết là : ” À, chỉ huy của Ủy Ban Nhân Dân, Sở Văn hoá người ta hời hợt và chả thực tiễn, không thấu tình đạt lý. Tiền Nhà nước trao cho để đưa đi phân chia một cách vô cớ, vô lý như thế. Vậy liệu có nên tâm lý và kiểm soát và điều chỉnh không ? Liệu có nên xin lỗi và liệu có nên phải làm lại không ? Vậy nên những cụ nói rồi của cho không bằng cách cho .
