Là công dân nước Australia gốc Việt, chị Nguyễn Thị Huyên có một sở trường thích nghi chọn mua những sản phẩm & hàng hóa tiêu dùng mang nguồn gốc “ Made in Vietnam. ” Theo chị, điều này chứng tỏ rằng quê nhà đang rất tăng trưởng và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng .
Chị cho biết, mỗi lần mua những món hàng về nhà, chị thường khoe với chồng mình ( công dân nước Australia gốc Trung Quốc ) về những thành tựu của quốc gia trải qua những mẫu sản phẩm sản phẩm & hàng hóa có giá trị cả về chất lượng và tên thương hiệu. Anh chồng chị luôn cười vui tươi, chúc mừng những niềm vui “ đáng yêu và dễ thương ” đó của chị .
Song cho đến một hôm, anh tủm tỉm cười và nói với chị : “ Em yêu Nước Ta và anh cũng yêu mảnh đất sinh ra mình. Mỗi thứ đồ em mang về đều có phần góp phần của người Trung Quốc ở trong đó và anh cũng vui về điều này. ” Chị Huyên ngớ người và tâm lý về điều chồng mình nói, ở đầu cuối mới ngờ ngợ hiểu thế nào là chuỗi giá trị của một mẫu sản phẩm sản phẩm & hàng hóa .
Công nhân sản xuất giày xuất khẩu tại Công ty Giày Thượng Đình, Hà Nội. (Ảnh: Ngọc Hà/ TTXVN)
Một đôi giày thể thao xuất khẩu ra nước ngoài mang thương hiệu Nike có in dòng chữ “Made in Vietnam” sẽ được tính vào kim ngạch xuất khẩu của quốc gia. Do đó, niềm hạnh phúc, sự hãnh diện của chị Huyên là hoàn toàn chính đáng, nhiều người dân Việt Nam ở trong nước hay sinh sống ở nước ngoài cũng có chung tâm lý như chị.
Nhưng theo giáo sư, tiến sỹ khoa học Nguyễn Mại, quản trị Thương Hội Doanh nghiệp Đầu tư quốc tế ( VAFIE ), một đôi giày xuất khẩu và mặc dầu ghi nguồn gốc “ Made in Vietnam ” tuy nhiên từ sáng tạo độc đáo tới phong cách thiết kế hình hài, mẫu mã đôi giày, đến công nghệ tiên tiến, tên thương hiệu, những bộ phận cấu thành nên đôi giày ( mũi, đế, da, dây, chỉ khâu, keo dán … ) lại được đến từ nhiều vương quốc khác .
Chưa hết, trước khi đến với những “ thượng đế, ” đôi giày này liên tục được cộng thêm những ngân sách ngày càng tăng khác, từ khâu đóng gói, luân chuyển, marketing, phân phối, kinh doanh nhỏ … và quan trọng hơn, quy trình nhận giá trị cao nhất thường thuộc về ông chủ thực sự của “ tên thương hiệu. ”
Nhãn hàng của một mẫu giày “Nike” được gia công tại Việt Nam. (Nguồn: originalfakevsreal.com)
Vậy phần “ Made in Vietnam ” của tất cả chúng ta đang nằm ở đâu và được bao nhiêu trong chuỗi giá trị này ?
THIẾU VẮNG HOÀN TOÀN CÔNG NGHIỆP PHỤ TRỢ
Năm 2017, Nước Ta đứng thứ 25 toàn thế giới về giá trị xuất khẩu ( xê dịch 214 tỷ USD ). Trong đó, xuất khẩu dệt may đạt 31 tỷ USD ( chiếm 4 % quốc tế ), điện thoại thông minh và linh phụ kiện đạt 45,27 tỷ USD, máy tính, mẫu sản phẩm điện tử và linh phụ kiện đạt 25,94 tỷ USD …
Con số chung thì lớn như vậy, nhưng điều đáng nói kim ngạch xuất khẩu của khu vực FDI lại chiếm tới 72 % tổng kim ngạch của cả nước ( đạt 155 tỷ USD ) .
Mặc dù là người làm công tác làm việc quản trị, tuy nhiên bà Bùi Thu Thủy – Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã không ngại nói ra những yếu tố vốn đang là tình hình, “ nền kinh tế tài chính đang phụ thuộc vào nhiều vào FDI và mặc dầu đã hình thành một số ít chuỗi giá trị, cụm link ngành nhưng rất ít trong đó tham gia được chuỗi toàn thế giới. Thêm vào đó, những cụm kiên kết ngành đều do doanh nghiệp quốc tế tham gia và sự góp phần của doanh nghiệp Nước Ta là vô cùng nhỏ bé ( chỉ dừng lại ở việc cung ứng hạ tầng, nguồn năng lượng, dịch vụ bảo mật an ninh, vệ sinh, v.v … ). “ Thiếu vắng trọn vẹn công nghiệp phụ trợ ! ” bà Thủy nhấn mạnh vấn đề .
Các cụm kiên kết ngành đều do doanh nghiệp quốc tế tham gia và sự góp phần của doanh nghiệp Nước Ta là vô cùng nhỏ bé
Giáo sư Nguyễn Mại, người gắn bó cả sự nghiệp với “ công cuộc ” lôi cuốn vốn góp vốn đầu tư quốc tế trực tiếp ( FDI ) vào Nước Ta, từ những ngày đầu “ thay đổi ” đến nay ( quy trình tiến độ 1988 – 2018 ). Hiểu rõ hơn ai hết, tuy nhiên ông chỉ biết thở dài đến nao lòng, “ đi một chặng đường dài 30 năm, nhưng tác dụng – hoạt động giải trí lan tỏa từ vực FDI vào khối doanh nghiệp trong nước không như kỳ vọng, những mối link giữa những tập đoàn lớn xuyên vương quốc với doanh nghiệp Nước Ta theo chuỗi đáp ứng là hạn chế. ”
Diễn giải điều này rất là đơn thuần và dễ hiểu, vị giáo sư già nhã nhặn : “ Đôi giày Nike được nhìn nhận như một trong những hình tượng của chuỗi đáp ứng toàn thế giới. Và mỗi năm, kim ngạch xuất khẩu giày Nike của Nước Ta là nhiều tỷ USD và giá một đôi giày Nike được kinh doanh bán lẻ trên thị trường hàng trăm USD tuy nhiên phần của người Nước Ta nhận được chưa đến 10 USD. ”
TẠI SAO DOANH NGHIỆP VIỆT ĐỨNG NGOÀI CUỘC CHƠI?
Trên thực tiễn, Nước Ta có nhiều khu công nghiệp, khu kinh tế tài chính, khu công nghiệp …, nhưng sự link những doanh nghiệp trong và ngoài những khu vực này phải nói là lỏng lẻo. Chưa hết, với văn hóa truyền thống “ ăn sổi, ” nhiều doanh nghiệp nội ra sức cạnh cạnh tranh đối đầu mua và bán với nhau, vô hình dung chung mở ra quyền lợi cho khối doanh nghiệp quốc tế .
Công nhân sản xuất giày xuất khẩu tại một nhà máy ở Hà Nội. (Nguồn: TTXVN)
Quan sát trên phương diện toàn diện và tổng thể, bà Bùi Thu Thủy chỉ ra, những doanh nghiệp Việt sản xuất và tiêu thụ phân mảnh và thiếu link, chưa tham gia được những khâu có giá trị ngày càng tăng cao ( như điều tra và nghiên cứu và tăng trưởng – R&D, chế biến, phân phối và marketing ) hoặc mức độ rất thấp .
Điều này dẫn tới, kim ngạch xuất khẩu của cả nước thì cao nhưng giá trị gia tăng lại thấp. Thậm chí thời gian gần đây, khối FDI đã thâm nhập cả vào những lĩnh vực thuộc lợi thế của quốc gia (như cà phê, cao su, thuỷ sản…), khiến Việt Nam đứng trước nguy cơ chỉ là nơi cung cấp nguyên liệu giá rẻ cho các doanh nghiệp nước ngoài.
Việt Nam đứng trước nguy cơ chỉ là nơi cung cấp nguyên liệu giá rẻ cho các doanh nghiệp nước ngoài.
Tổng thư ký Thương Hội da giày, túi xách ( Lefaso ), bà Phan Thị Thanh Xuân không khỏi quan ngại chỉ ra những thử thách của ngành trong quá trình tới, đó là phí nhân công cao, xu thế tự động hóa, chủ trương bảo lãnh mậu dịch và sự cạnh tranh đối đầu thị trường quốc tế ngày càng can đảm và mạnh mẽ .
“ Qua khảo sát của Lefaso, lúc bấy giờ 75 % doanh nghiệp rất khó khăn vất vả trong việc góp vốn đầu tư, ứng dụng tự động hóa, chỉ 25 % khởi đầu ở quy mô nhỏ và dưới 5 % có kế hoạch thiết kế xây dựng, ” bà Xuân cho hay .
Bài học từ gã “khổng lồ” Samsung
Để tham gia vào mạng lưới sản xuất toàn thế giới, theo Bà Trương Thị Chí Bình Phó quản trị, Tổng thư ký Thương Hội Công nghiệp tương hỗ Nước Ta, những doanh nghiệp Việt phải phân phối được những nhu yếu bắt buộc về tiêu chuẩn kỹ thuật, hàm lượng hóa chất, bảo đảm an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, mạng lưới hệ thống quản trị cũng nằm trong nhu yếu chung ( như mạng lưới hệ thống quản trị chất lượng, môi trường tự nhiên, nguồn năng lượng, những công cụ quản trị chất lượng tiêu chuẩn quốc tế … ) .
“ Phát triển vững chắc là điểm cộng, được những đối tác chiến lược quốc tế khuyến khích trong quy trình đàm phán đưa ra quyết định hành động hợp tác, ” bà Bình cho biết thêm .
Công ty Samsung Electronics Việt Nam Thái Nguyên đã tạo ra việc làm cho 64.000 lao động. (Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN)
“ Các doanh nghiệp nội vẫn hoàn toàn có thể tham gia hiệu suất cao chuỗi đáp ứng toàn thế giới trải qua mối link với doanh nghiệp FDI, ” chứng minh và khẳng định điều này giáo sư Nguyễn Mại lấy câu truyện Samsung làm ví dụ nổi bật về việc tham gia chuỗi đáp ứng của một tập đoàn lớn điện tử số 1 quốc tế .
Có mặt tại Nước Ta từ năm 1996, nhưng tới năm 2008, Samsung mới lan rộng ra quy mô sản xuất. Tới nay, Samsung đã có 6 xí nghiệp sản xuất tại Nước Ta với “ cỗ máy ” sản xuất những mẫu sản phẩm điện tử gia dụng ( tivi, máy điều hóa nhiệt độ, máy giặt, điện thoại thông minh … ). Với số vốn góp vốn đầu tư lên trên 17 tỷ USD, tập đoàn lớn này đã tạo ra 170.000 việc làm cho người lao động .
Năm 2017, Samsung đạt lệch giá 62 tỷ USD, xuất khẩu ra thị trường 52 nước và vùng chủ quyền lãnh thổ với kim ngạch 54,4 tỷ USD, chiếm 25 % tổng kim gạch xuất khẩu của Nước Ta .
Theo ông Mại, từ tháng 9/2015, Samsung đã tiến hành những chương trình tăng cường năng lượng cho những nhà cung ứng Nước Ta, trải qua việc cử chuyên viên Nước Hàn sang trực tiếp tương hỗ cho công ty Nước Ta. Các chuyên viên đã tương hỗ doanh nghiệp nâng cấp cải tiến quá trình sản xuất, triển khai xong những tiêu chuẩn về đáp ứng linh phụ kiện, phụ kiện cho xí nghiệp sản xuất của Samsung .
Triển lãm nghành công nghiệp phụ trợ. (Nguồn: TTXVN)
Kết quả, ông Mại cho biết 1 số ít dẫn chứng có tính thuyết phục, “ sau 3 tháng thao tác với chuyên viên, tỷ suất hàng tồn dư tại Công ty Goldsun ( Nước Ta ) đã giảm 60 %, tỷ suất lỗi thiết bị cũng giảm 72 % đồng thời tỷ suất sản xuất đúng mực tăng từ 0 % lên 94 % .
Tương tự, Công ty Mida ( Nước Ta ) đạt hiệu suất tổng hợp thiết bị tăng 26 %, hiệu suất quản lý và vận hành thiết bị tăng 59 % và tỷ suất hàng lỗi giảm 52 %, tỷ suất hàng tồn dư giảm 54 %. ”
Với phương thức làm việc đó, đến cuối năm 2017, Samsung hợp tác với hơn 200 doanh nghiệp công nghiệp phụ trợ của Việt Nam, trong đó có 29 nhà cung cấp (cấp I) và dự kiến lên 50 nhà cung cấp (cấp I) vào năm 2020.
“ Từ kinh nghiệm tay nghề hợp tác thành công giữa doanh nghiệp Nước Ta với tập đoàn lớn Samsung, hoàn toàn có thể chứng minh và khẳng định rằng doanh nghiệp Nước Ta có đủ điều kiện kèm theo và năng lượng tham gia chuỗi đáp ứng toàn thế giới, nếu họ đủ tự tin và dữ thế chủ động trong việc tìm kiếm thời cơ. Tuy nhiên để làm được điều này, những doanh nghiệp Việt phải xác lập thay đổi, phát minh sáng tạo là xu thế lớn để góp vốn đầu tư vào công nghệ tiên tiến, giảng dạy và tu dưỡng nhân lực trình độ cao theo lộ trình thích hợp, ” ông Mại nói .
Nhìn rộng ra, trong quốc tế hội nhập và phẳng hơn khi nào hết, mỗi công dân Nước Ta cũng đang chờ đón một vị thế rõ ràng hơn, hiệu suất cao hơn sự góp phần của họ trong “ chuỗi giá trị ” của mỗi loại sản phẩm sản phẩm & hàng hóa được gắn mác tên thương hiệu vương quốc “ Made in Vietnam ”. / .
Biểu đồ nghành công nghiệp điện tử.(Nguồn: Vietnam+)
Share this:
