Sản phẩm không phải ” made in Vietnam ” nếu chỉ qua quy trình gia công đơn thuần và không đạt tỷ suất giá trị ngày càng tăng trong nước tối thiểu 30 % .Sau hơn một năm tham vấn quan điểm những bộ, ngành, Bộ Công Thương đã đưa ra bản dự thảo tiên phong pháp luật về tiêu chuẩn dán mác ” made in Vietnam ” cho hàng sản xuất trong nước lưu thông trong nước. Theo đó, sản phẩm & hàng hóa của Việt Nam gồm hàng thuần túy sản xuất trong nước ( tài nguyên, cây cối, vật nuôi … ) và sản phẩm & hàng hóa không có nguồn gốc thuần túy hoặc không được sản xuất hàng loạt tại Việt Nam .Trường hợp hàng có nguồn gốc không thuần túy được xác lập dựa trên những tiêu chuẩn về quy đổi mã số sản phẩm & hàng hóa ( mã HS ), hoặc hàm lượng giá trị ngày càng tăng dựa trên những yếu tố như nguyên vật liệu nguồn vào, chi phí sản xuất, ngân sách nhân công, ngân sách nhà xưởng …
Ông Trần Thanh Hải – Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) lấy ví dụ, bột mỳ nhập khẩu từ nước ngoài thì không được coi là hàng hóa của Việt Nam nhưng sau khi đưa vào nhà máy, trải qua công đoạn chế biến để thành sản phẩm cuối cùng là bánh quy. Bánh quy đó trở thành một loại hàng hóa mang mã số khác, có tính chất thay đổi khác hẳn với bột mỳ nên đáp ứng tiêu chí “chuyển đổi mã số hàng hóa ” và được coi là hàng hóa của Việt Nam.
Với công thức tính Bộ Công Thương đưa ra, hàng có nguồn gốc Việt Nam hoặc sản xuất tại Việt Nam phải có tỷ suất giá trị ngày càng tăng trong nước tối thiểu là 30 %. Tuy nhiên đây chỉ là điều kiện kèm theo đủ, và điều kiện kèm theo cần là sản phẩm & hàng hóa này phải vượt qua quy trình gia công đơn thuần .Nghĩa là, một loại sản phẩm sẽ không được coi là ” made in Vietnam ” nếu có tỷ suất trong nước hóa dưới 30 % và chỉ trải qua khâu gia công đơn thuần ở Việt Nam như biến hóa vỏ hộp đóng gói, dán lên mẫu sản phẩm hoặc bao gói loại sản phẩm thương hiệu, hoặc lắp ráp đơn thuần những bộ phận để tạo nên loại sản phẩm hoàn hảo …
 |
|
Công nhân lắp ráp tivi tại xí nghiệp sản xuất của Asanzo. Ảnh : Trung Sơn
|
Ông Trần Thanh Hải cho biết, việc thiếu vắng những pháp luật khiến nhiều tổ chức triển khai và cá thể lúng túng khi muốn ghi đúng mực nước nguồn gốc trên nhãn mẫu sản phẩm. Ở chiều ngược lại, 1 số ít mẫu sản phẩm chỉ trải qua những quy trình gia công, lắp ráp, chế biến đơn thuần nhưng cũng gắn nhãn ” sản xuất tại Việt Nam ” .Ở góc nhìn minh bạch thông tin và bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ cho người tiêu dùng, việc đưa ra tiêu chuẩn thế nào là hàng sản xuất tại Việt Nam, theo bà Nguyễn Thị Thu Trang – Giám đốc Trung tâm WTO và hội nhập ( VCCI ), là thiết yếu. Một số doanh nghiệp tận dụng khi nhập khẩu hàng loạt nguyên vật liệu, sản xuất quốc tế và chỉ làm quy trình cực kỳ đơn thuần nhưng vẫn dán nhãn hàng Việt Nam. Thậm chí có thực trạng nhập nguyên chiếc rồi xé nhãn mác nơi nguồn gốc và gắn mác ” made in Vietnam ” .Tuy nhiên, điều khiến nữ chuyên viên do dự là doanh nghiệp hoàn toàn có thể khó khăn vất vả khi phải thêm thủ tục chứng tỏ tỷ suất ngày càng tăng trong nước, chứng tỏ quy trình gia công, lắp ráp trong nước không phải là những quy trình giản đơn .” Trước nay không pháp luật, cứ sản xuất rồi tự dán nhãn hàng Việt Nam và tự chịu nghĩa vụ và trách nhiệm, nhưng khi có lao lý thì mọi thứ sẽ khác. Có thể sẽ minh bạch hơn nhưng cũng hoàn toàn có thể khó khăn vất vả hơn với doanh nghiệp “, Giám đốc Trung tâm WTO nêu quan điểm .Về điều này, ông Trần Thanh Hải chứng minh và khẳng định, dự thảo Thông tư không lao lý bất kể một thủ tục hành chính mới nào, cũng như không làm phát sinh thêm ngân sách cho doanh nghiệp .” Quy định ghi nhãn sản phẩm & hàng hóa và công bố nước nguồn gốc trên nhãn sản phẩm & hàng hóa đã từ lâu theo lao lý của Nghị định 43. Thông tư lần này chỉ giúp vô hiệu những trường hợp vô tình hay cố ý vi phạm thông tin về nước nguồn gốc. Các doanh nghiệp chân chính sẽ không phải đối lập với rủi ro tiềm ẩn cáo buộc ” gian lận nguồn gốc “, tránh được rủi ro đáng tiếc kiện tụng và mất uy tín với người tiêu dùng “, vị này nói .
Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cũng cho rằng, những quy định đưa ra lần này sẽ giúp loại bỏ dần tình trạng hàng nhập khẩu nhập nhèm “đội lốt” hàng Việt Nam.
Ở góc nhìn khác, Luật sư Phạm Duy Khương – Giám đốc Công ty SB Law góp ý, việc đưa ra một bộ tiêu chuẩn hàng ” made in Vietnam ” cho tổng thể loại hàng hoá là chưa thiết yếu. Thay vì làm một bộ quy chuẩn mọi loại sản phẩm thì Việt Nam cần ưu tiên vào một số ít nhóm đơn cử. Đây là những nhóm hàng đặc trưng, là lợi thế của Việt Nam. Còn lại những nhóm hàng khác hoàn toàn có thể nghiên cứu và điều tra sau .Vị luật sư này cũng cho rằng trong khi chờ một bộ tiêu chuẩn về hàng ” made in Vietnam ” tiêu thụ trong nước, yếu tố quan trọng nhất vẫn là ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm của chính doanh nghiệp với mỗi mẫu sản phẩm của mình .” Dù doanh nghiệp có ghi nguồn gốc sản phẩm & hàng hóa ra sao, có quý phái, có công nghệ tiên tiến như thế nào đi chăng nữa mà người tiêu dùng không đồng ý thì doanh nghiệp cũng không bán được hàng. Và nếu có gian lận, người tiêu dùng sẽ sẵn sàng chuẩn bị tẩy chay “, ông Khương nhấn mạnh vấn đề .
Các công đoạn được coi là gia công đơn giản, theo dự thảo Thông tư của Bộ Công Thương:
– Các việc làm dữ gìn và bảo vệ sản phẩm & hàng hóa trong quy trình luân chuyển và lưu kho .
– Các việc làm như lau bụi, sàng lọc, lựa chọn, phân loại, vệ sinh, sơn, chia cắt ra từng phần .
– Thay đổi vỏ hộp đóng gói và tháo dỡ hay lắp ghép những lô hàng ; đóng chai, lọ, đóng gói, bao, hộp và những việc làm đóng gói vỏ hộp đơn thuần khác .
– Dán lên loại sản phẩm hoặc bao gói của mẫu sản phẩm những thương hiệu, nhãn, mác hay những tín hiệu phân biệt tựa như .
– Trộn đơn giản các sản phẩm, dù cùng loại hay khác loại.
– Lắp ráp đơn thuần những bộ phận của mẫu sản phẩm để tạo nên một mẫu sản phẩm hoàn hảo .
– Giết, mổ động vật hoang dã .
Anh Minh
