Vì sao gói an sinh 62.000 tỷ giải ngân thấp?

Một số địa phương chậm tiến hành việc hỗ trợ ; lập list lao động tự do gặp khó khăn vất vả …, là những nguyên do khiến gói 62.000 tỷ đồng giải ngân cho vay thấp .Sau hơn một năm tiến hành, gói phúc lợi hỗ trợ người lao động, doanh nghiệp, hộ kinh doanh thương mại bị tác động ảnh hưởng trực tiếp bởi dịch giải ngân cho vay thực tiễn trên 13.100 tỷ đồng .Bộ Lao động Thương binh và Xã hội thống kê tính đến cuối tháng 5/2021, gần 13,2 triệu người nhận được hỗ trợ trực tiếp bằng tiền mặt trích từ ngân sách nhà nước. Chủ yếu chi cho người có công với cách mạng, người nghèo, cận nghèo, mái ấm gia đình chủ trương ; lao động tự do mất việc làm và hộ kinh doanh thương mại .

Tỷ lệ chi hỗ trợ trực tiếp đạt hơn 22% toàn gói; trong đó hơn 11,9 triệu người thuộc nhóm chính sách xã hội với kinh phí gần 11.798 tỷ đồng. Các địa phương hoàn thành chi trả do có sẵn danh sách. Với nhóm lao động có hợp đồng phải hoãn, nghỉ việc không lương, bị chấm dứt hợp đồng hoặc không đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp, chính sách hỗ trợ gần 229.000 người với tổng kinh phí trên 258 tỷ đồng.

Nhóm lao động tự do, như hàng rong, xe ôm không có hợp đồng lao động bị mất việc làm, hỗ trợ được hơn một triệu người với kinh phí đầu tư trên 1.000 tỷ đồng ; hơn 37.000 hộ kinh doanh thương mại tạm đóng cửa hỗ trợ hơn 37 tỷ đồng .Người dân có thực trạng khó khăn vất vả ngồi chờ nhận quà từ một nhóm từ thiện trên đường Lý Chính Thắng, TP Hồ Chí Minh, tháng 4/2020. Ảnh : Nguyệt Nhi .

Lý giải kết quả giải ngân chưa cao như dự kiến, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cho rằng khi nghiên cứu chính sách cuối tháng 3/2020 dịch chưa được kiểm soát nên dự báo số người bị ảnh hưởng tương đối lớn (gần 20 triệu người), thời gian hỗ trợ dài (dự kiến 3 tháng, từ tháng 4 đến tháng 6/2020). Song Việt Nam đã sớm kiểm soát được dịch bệnh vào cuối tháng 5/2020. Giãn cách, cách ly sớm kết thúc và các hoạt động sản xuất, kinh doanh dần khôi phục. Hầu hết nhóm lao động, hộ kinh doanh chỉ được hỗ trợ trong tháng 4. Mức hỗ trợ thấp nên nhiều hộ không mặn mà, số lượng thấp hơn nhiều so với dự kiến ban đầu.

Việc lập list lao động tự do gặp khó khăn vất vả ; nhiều người dù đi làm trong doanh nghiệp nhưng không có hợp đồng, không đủ điều kiện kèm theo xét hỗ trợ. Nhiều địa phương lúng túng trong tiến hành, nhất là cán bộ trực tiếp cấp xã, huyện .” Một số nơi thận trọng, cầu toàn, sợ sai sót nên thanh tra rà soát, tránh trùng lặp người hỗ trợ nên lập list mất nhiều thời hạn, thủ tục phê duyệt chậm. Cá biệt có cơ sở nhu yếu những thủ tục hành chính phát sinh gây phiền hà cho người dân “, Bộ nhìn nhận .Gói vay không lãi suất vay hơn 16.000 tỷ đồng hỗ trợ doanh nghiệp trả lương giải ngân cho vay được thấp nhất, chỉ đạt 0,26 %. Chỉ có 245 đơn vị chức năng tiếp cận được với số tiền 42 tỷ đồng. Điều kiện cho vay quá ngặt nghèo, mức vay thấp khiến chủ doanh nghiệp không thực sự chăm sóc .Cơ quan này cho rằng gói hỗ trợ chưa từng có tiền lệ, nhóm hỗ trợ rộng, thuộc mọi thành phần kinh tế tài chính, trong khi chỉ có 2 – 3 tuần để nghiên cứu và điều tra, phát hành chủ trương ngay, khiến quy trình nhìn nhận tác động ảnh hưởng và lấy quan điểm góp ý chưa thực sự vừa đủ, chưa sát thực tiễn khiến người lao động khó tiếp cận .Người đạp xích lô trước một shop đóng kín khi TP. Hà Nội thực thi thông tư 16 hồi tháng 4/2020. Ảnh : Giang Huy

Theo một số chuyên gia, những hạn chế trong triển khai gói 62.000 tỷ đồng để lại nhiều bài học cần khắc phục, khi Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đang hoàn thiện dự thảo nghị quyết gói hỗ trợ lần hai với kinh phí hơn 26.000 tỷ đồng. Đặc biệt cần gỡ “nút thắt” thủ tục cho vay và điều kiện nhận. Đại dịch đã tác động đến hầu hết tầng lớp lao động, nên việc hỗ trợ nhóm nào cũng là điều cần thiết trong lúc này. Song mấu chốt là thủ tục phải đơn giản để gói hỗ trợ mới đến tay người lao động, doanh nghiệp nhanh hơn trong lúc cần nhất.

“Chỉ 5 doanh nghiệp nộp hồ sơ đề nghị hỗ trợ cho người lao động tạm nghỉ việc”, bà Đặng Thị Kim Chi, Chủ tịch công đoàn Khu công nghiệp Việt Nam – Singapore (Bình Dương), nhắc lại con số khi đối chiếu với các quy định hỗ trợ của gói 62.000 tỷ.

Khu công nghiệp hơn 400 công ty, nhiều đơn vị chức năng phải tạm ngừng sản xuất và thực sự muốn được hỗ trợ. Song 5 bộ hồ sơ đều bị ngành tính năng trả lại, ý kiến đề nghị bổ trợ do chưa phân phối được tiêu chuẩn theo pháp luật. Nhiều lần lên xuống phía doanh nghiệp nản lòng rồi bỏ cuộc, sau cuối công nhân không được hỗ trợ .Thủ tục chứng tỏ kinh tế tài chính của doanh nghiệp trở thành rào cản lớn nhất khi tiếp cận gói hỗ trợ. ” Có thể trước đó doanh nghiệp có lệch giá 100 đồng nhưng do dịch giảm chỉ còn 30 đồng thôi, như vậy là kiệt sức rồi “, bà Chi nói, nghiên cứu và phân tích thêm khi doanh nghiệp đang cầm cự để vượt qua khó khăn vất vả thì không còn tâm lý đâu để tới lui bổ trợ hồ sơ cho người lao động hưởng chủ trương. Do đó, điều kiện kèm theo cần bỏ hoặc sửa đổi cho tương thích với trong thực tiễn .Số lao động bị tác động ảnh hưởng xấu đi qua những đợt dịch từ đầu năm 2020 đến hết quý I / 2021, chưa tính tác động ảnh hưởng của làn sóng dịch hiện tại. Đồ họa : Tạ LưChuyên gia kinh tế tài chính Lê Duy Bình, Giám đốc quản lý và điều hành Economica Vietnam, nhận định và đánh giá những khiếm khuyết và hạn chế trong quy trình phong cách thiết kế chính sách giải ngân cho vay gói 62.000 tỷ hoàn toàn có thể được lý giải bởi những hoảng sợ và kinh ngạc khi lần đầu phải đối lập với một dịch bệnh chưa từng có tiền lệ .Ông nhìn nhận một số ít gói nhỏ nằm trong gói hỗ trợ 62.000 tỷ được phong cách thiết kế khá kỳ lạ. Điển hình là gói hỗ trợ cho doanh nghiệp vay lãi suất vay 0 % để trả lương người lao động ngừng việc. ” Rất nhiều pháp luật và điều kiện kèm theo khá vô lý “, tiến sỹ Lê Duy Bình nói .Các quyết định hành động cho vay bị hành chính hóa, điều kiện kèm theo vay quá ngặt nghèo, không tương thích với những nguyên tắc thương mại thường thì, không tương thích với điều kiện kèm theo và thực trạng của doanh nghiệp, đặc biệt quan trọng trong toàn cảnh dịch bệnh hoành hành. Thay vì tiềm năng là bảo vệ việc làm và khuyến khích doanh nghiệp giữ người lao động, gói hỗ trợ lại đặt ra điều kiện kèm theo là doanh nghiệp phải có từ 20 % hoặc từ 30 % người lao động trở lên đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc phải ngừng việc một tháng liên tục trở lên .Theo ông Bình, gói hỗ trợ 26.000 tỷ đồng sắp tới cần khắc phục những khiếm khuyết cũ và cần có tính tập trung chuyên sâu cao về nhóm được hỗ trợ, rõ ràng về tiêu chuẩn, minh bạch trong quy trình triển khai. Việc giải ngân cho vay phải gắn với nghĩa vụ và trách nhiệm của những bộ, ngành và những địa phương, đặc biệt quan trọng là nghĩa vụ và trách nhiệm người đứng đầu. Chỉ khi những nghĩa vụ và trách nhiệm gắn với từng đơn vị chức năng, cá thể đơn cử, họ mới mạnh dạn yêu cầu những giải pháp tối ưu, nhanh gọn đưa tiền hỗ trợ đến đối tượng người tiêu dùng nhanh nhất .Cấp có thẩm quyền cũng cần rõ ràng ngay về nguồn vốn của gói hỗ trợ 26.000 tỷ đồng này. Ngay sau khi được phê duyệt, những địa phương sẽ lập tức biết được có nguồn từ đâu, hoàn toàn có thể nhanh gọn tiếp cận và sử dụng nguồn vốn đó ; có nguồn rõ ràng thì những địa phương mới tổ chức triển khai giải ngân cho vay nhanh, hiệu suất cao được. Không nên tạo ra những khoảng trống trong pháp luật khiến những địa phương phải tự tìm nguồn để chi. Điều này sẽ gây khó cho nhiều địa phương, đặc biệt quan trọng là những nơi khó khăn vất vả về ngân sách .Chuyên gia nói rằng không cần tham vọng về việc đặt ra quy mô lớn của gói hỗ trợ. Với quy mô nhỏ hơn nhưng có nguồn vốn rõ ràng, với chính sách giải ngân cho vay nhanh, hiệu suất cao, minh bạch thì sẽ có ý nghĩa hơn rất nhiều so với những người lao động đang gặp khó khăn vất vả .

Chính sách cũng nên xác định rõ ràng nhóm được hỗ trợ theo thứ tự ưu tiên, có tiêu chí cụ thể để tạo đồng thuận trong xã hội. Quá trình triển khai cần được minh bạch, rõ ràng với sự giám sát của người dân, các tổ chức đoàn thể và truyền thông.

Hồng Chiêu – Lê Tuyết

Source: https://englishteacher.edu.vn
Category: Hỗ Trợ