Sau chiến tranh thế giới thứ hai, nước Nhật phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, hiệp hội các nhà khoa học và kỹ sư Nhật Bản (JUSE, Japanese Union Of Scientists and Engineers) đã quyết định chọn và ứng dụng các công cụ thống kê trong phương pháp quản lý chất lượng cho mọi tầng lớp cán bộ Nhật. Từ đó việc áp dụng chúng ngày càng rộng rãi và phổ biến trên khắp thế giới, đặc biệt là ở Châu Âu và được gọi tắt là Seven Tools (7 công cụ quản lý chất lượng).
Có thể khẳng định chắc chắn rằng, việc nâng cấp cải tiến chất lượng sẽ không có hiệu suất cao như mong ước nếu không vận dụng những công cụ thống kê. Thế nhưng, công cụ thống kê có tới hàng trăm công cụ thì việc vận dụng công cụ nào là tương thích và mang lại hiệu suất cao cao nhất cho hoạt động giải trí của chính doanh nghiệp .
Qua sự chia sẻ của các chuyên gia Nhật Bản giàu kinh nghiệm trong ngành tư vấn hỗ trợ, chúng tôi nhận thấy rằng: chỉ cần áp dụng 7 công cụ thống kê sau cũng có thể giải quyết được hầu hết những vấn đề quản lý chất lượng thường gặp trong hoạt động sản xuất cũng như dịch vụ khách hàng của doanh nghiệp. Các công cụ đó bao gồm:
• Phiếu trấn áp ( Check sheets )
• Biểu đồ ( Charts. )
• Biểu đồ nhân quả ( Cause và Effect Diagram )
• Biểu đồ Pareto ( Pareto chart )
• Biểu đồ tỷ lệ phân bổ ( Histogram )
• Biểu đồ phân tán ( Scatter Diagram )
• Biểu đồ trấn áp ( Control Chart )
Trong 7 công cụ thống kê chỉ duy nhất Biểu đồ nhân quả ( Cause và Effect Diagram ) là do ngài Ishikawa sáng chế vào thập niên 50. Phiếu trấn áp ( check sheets ) được vận dụng từ cuộc chiến tranh quốc tế thứ 2. Biểu đồ Pareto và Biểu đồ trấn áp ( Control Chart ) thì từ đầu thế kỷ 20, còn lại những công cụ khác thì không ai biết đã có từ khi nào, họ chỉ tập hợp lại nghiên cứu và điều tra và vận dụng chúng .
I. NỘI DUNG CÁC CÔNG CỤ
1. Phiếu kiểm soát (check sheets)
1.1. Giới thiệu về phiếu kiểm tra
Phiếu kiểm tra là một phương tiện đi lại để tàng trữ tài liệu, hoàn toàn có thể là hồ sơ của những hoạt động giải trí trong quá khứ, cũng hoàn toàn có thể là phương tiện đi lại theo dõi được cho phép bạn thấy được xu thế hoặc hình mẫu một cách khách quan. Đây là một dạng tàng trữ đơn thuần một số ít giải pháp thống kê tài liệu thiết yếu để xác lập thứ tự ưu tiên của sự kiện .
Phiếu trấn áp thường được sử dụng để :
– Kiểm tra sự phân bổ số liệu của một chỉ tiêu của quy trình sản xuất
– Kiểm tra những dạng khuyết tật
– Kiểm tra vị trí những khuyết tật
– Kiểm tra những nguồn gốc gây ra khuyết tật của mẫu sản phẩm
– Kiểm tra xác nhận việc làm
Thường thì, Phiếu kiểm tra sẽ theo dõi sự kiện theo thời hạn nhưng cũng hoàn toàn có thể dùng để theo dõi số lượng sự kiện theo vị trí. Sau đó, tài liệu này hoàn toàn có thể được sử dụng làm đầu vào của Biểu đồ tập trung chuyên sâu, Biểu đồ Pareto … Ví dụ về những yếu tố cần theo dõi hoàn toàn có thể là : số lần tràn đổ / tháng, cuộc gọi bảo trì sửa chữa thay thế / tuần, rác thải nguy cơ tiềm ẩn thu được / giờ thao tác, v.v …
2. Biểu đồ (Charts)
2.1. Giới thiệu về Biểu đồ
Biểu đồ là hình vẽ bộc lộ mối đối sánh tương quan giữa những số liệu hoặc những đại lượng .
Biểu đồ dùng để trực quan hóa dữ liệu để hoàn toàn có thể thuận tiện chớp lấy yếu tố bằng mắt thường .
Có rất nhiều dạng biểu đồ : Biểu đồ đường, biểu đồ cột và đường, biểu đồ hình bánh, biểu đồ dạng thanh, biểu đồ Gantt chart, biểu đồ mạng nhện rác rưởi .
3. Biểu đồ nhân quả (Cause & Effect Diagram)
3.1. Giới thiệu về biểu đồ nhân quả
Biểu đồ nhân quả đơn thuần chỉ là một list liệt kê những nguyên do hoàn toàn có thể có dẫn đến tác dụng. Công cụ này đã được thiết kế xây dựng vào năm 1953 tại Trường Đại học Tokyo do giáo sư Kaoru Ishikawa chủ trì. Ông đã dùng biểu đồ này lý giải cho những kỹ sư tại nhà máy sản xuất thép Kawasaki về những yếu tố khác nhau được sắp xếp và biểu lộ sự link với nhau. Do vậy, biểu đồ nhân quả còn gọi là biểu đồ Ishikawa hay biểu đồ xương cá .
Mục đích: Là một phương pháp nhằm tìm ra nguyên nhân của một vấn đề, từ đó thực hiện hành động khắc phục để đảm bảo chất lượng. Đây là công cụ được dùng nhiều nhất trong việc tìm kiếm những nguyên nhân, khuyết tật trong quá trình sản xuất.
Công cụ này dùng để điều tra và nghiên cứu, phòng ngừa những mối nguy tiềm ẩn gây nên việc hoạt động giải trí kém chất lượng có tương quan tới một hiện tượng kỳ lạ nào đó, như phế phẩm, đặc trưng chất lượng, đồng thời giúp ta nắm được toàn cảnh mối quan hệ một cách có mạng lưới hệ thống. Người ta còn gọi biểu đồ này là biểu đồ xương cá, biểu đồ Ishikawa, hay tiếng Nhật là Tokuzei Yoin – biểu đồ đặc tính …
Đặc trưng của biểu đồ này là giúp tất cả chúng ta lên list và xếp loại những nguyên do tiềm ẩn chứ không cho ta chiêu thức loại trừ nó .
4. Biểu đồ Pareto (Pareto Analysis)
4.1. Giới thiệu về Biểu đồ Pareto
Biểu đồ Pareto ( Pareto Analysis ) là một biểu đồ hình cột được sử dụng để phân loại những nguyên do / tác nhân tác động ảnh hưởng có tính đến tầm quan trọng của chúng so với mẫu sản phẩm. Sử dụng biểu đồ này giúp cho nhà quản lý biết được những nguyên do cần phải tập trung chuyên sâu giải quyết và xử lý. Lưu ý là cần sử dụng biểu đồ Pareto để nghiên cứu và phân tích nguyên do và ngân sách do những nguyên do đó gây ra .
Mục đích: Bóc tách những nguyên nhân quan trọng nhất ra khỏi những nguyên nhân vụn vặt của một vấn đề. Đồng thời, nhận biết và xác định ưu tiên cho các vấn đề quan trọng nhất. Ngoài ra biểu đồ Pareto còn dùng để đánh giá hiệu quả cải tiến.
Áp dụng khi : Phân tích tài liệu tương quan đến yếu tố quyết định hành động yếu tố nào quan trọng nhất tác động ảnh hưởng đến yếu tố đó .
• Biểu đồ Pareto biểu lộ số lượng và tỷ suất % sai lỗi trong gia công cơ khí .
Phân tích pareto cũng rất quan trọng trong quy trình nâng cấp cải tiến. Do đó, việc triển khai nâng cấp cải tiến cần được sử dụng với nhiều công cụ thống kê .
Trong quản lý chất lượng, cũng thường nhận thấy rằng :
• 80 % thiệt hại về chất lượng do 20 % nguyên do gây nên .
• 20 % nguyên do gây nên 80 % lần xảy ra thực trạng không có chất lượng .
5. Biểu đồ mật độ phân bố (Histogram)
5.1. Giới thiệu về biểu đồ mật độ phân bố
Biểu đồ tỷ lệ phân bổ là một dạng biểu đồ cột đơn thuần. Nó tổng hợp những điểm tài liệu để biểu lộ tần suất của vấn đề .
Mục đích: Sử dụng để theo dõi sự phân bố của các thông số của sản phẩm/quá trình. Từ đó đánh giá được năng lực của quá trình đó (Quá trình có đáp ứng được yêu cầu sản xuất sản phẩm hay không?). Là biểu đồ cột thể hiện tần số xuất hiện của vấn đề (thu thập qua phiếu kiểm tra).
Áp dụng : Phòng ngừa trước khi yếu tố hoàn toàn có thể xảy ra .
6. Biểu đồ phân tán (Scatter Diagram)
6.1. Giới thiệu về Biểu đồ phân tán
Biểu đồ phân tán ( Scatter Diagram ) đó là sự trình diễn tài liệu bằng đồ thị trong đó những giá trị quan sát được của một biến được vẽ thành từng điểm so với những giá trị của biến kia mà không nối những điểm đó lại với nhau bằng đường nối. Biểu đồ phân tán chỉ ra mối quan hệ giữa 2 tác nhân .
Mục đích: Để giải quyết các vấn đề và xác định điều kiện tối ưu bằng cách phân tích định lượng mối quan hệ nhân quả giữa các biến số của 2 nhân tố này.
Dựa vào việc nghiên cứu và phân tích biểu đồ hoàn toàn có thể thấy được tác nhân này nhờ vào như thế nào vào một tác nhân khác và mức độ phụ thuộc vào giữa chúng .
7. Biểu đồ kiểm soát (Control Chart)
7.1. Giới thiệu về biểu đồ kiểm soát
Là một biểu đồ với những đường số lượng giới hạn đã được thống kê giám sát bằng chiêu thức thống kê được sử dụng nhằm mục đích mục tiêu theo dõi sự dịch chuyển của những thông số kỹ thuật về đặc tính chất lượng của mẫu sản phẩm, theo dõi những đổi khác của quá trình để trấn áp tổng thể những tín hiệu không bình thường xảy ra khi có tín hiệu đi lên hoặc đi xuống của biểu đồ .
Mục đích: Phát hiện tình huống bất thường xảy ra trong quá trình sản xuất.
